Als je naar de winkel trekt om klei te kopen, lees je op de meeste etiketten welk percentage chamotte de klei bevat, en hoe groot de korrel ervan is. Maar wat is chamotte eigenlijk? En waar is het goed voor?
Wat is chamotte?
Chamotte is een korrelachtig of poederachtig materiaal, gemaakt van gebakken klei of steen. Het wordt toegevoegd aan klei om die sterker te maken, om textuur toe te voegen, en om ervoor te zorgen dat de klei minder krimpt bij het uitdrogen. Alles hangt natuurlijk af van het soort chamotte, en de hoeveelheid.
Sommige chamotte wordt gemaakt van hittebestendige stenen, zoals baksteen. Andere chamotte wordt gemaakt van restjes keramiek, of klei die speciaal met dit doel wordt gebakken. Als het gaat om klei die op een hoge temperatuur werd gebakken, hoger dan cone 10, dan noemt men het harde chamotte. Deze wordt het vaakst gebruikt, omdat de chamotte niet zal smelten tijdens het bakken. Werd de klei op een lagere temperatuur gebakken, dan noemt men het zachte chamotte. Deze is poreus en zal wel smelten in de oven.
Daarnaast wordt chamotte ook gecategoriseerd op basis van de grootte van de korrel. Vaak zie je op het etiket de afmeting van de korrel in mm. Verschillende groottes zullen een verschillend effect hebben op je klei. Hou er bijvoorbeeld rekening mee dat een klei met grove chamotte een schurend effect zal hebben op je handen, als je ermee draait.
De voordelen van chamotte
Een belangrijke reden om een klei met chamotte te gebruiken, is dat het de kans op barsten vermindert. De chamottepartikels in de klei zijn al gebakken, en zullen dus niet meer krimpen tijdens het bakken. Je volledige werkstuk zal daardoor minder krimpen, waardoor de kans op barsten kleiner is.
Chamotte creëert bovendien meer ruimte tussen de (ongebakken) kleipartikels, waardoor het water er beter uit kan wegtrekken. En dat vermindert opnieuw de kans op barsten.
Chamotte biedt ook voordelen nog voor je werkstuk de oven in gaat. Het maakt de klei meer werkbaar, omdat het de structurele integriteit van je klei versterkt. Chamottepartikels zijn immers een stuk groter dan kleipartikels. Ze vormen een soort geraamte, waardoor je klei minder snel zijn vorm verliest.
Omdat de chamottekorrels van gebakken klei gemaakt zijn, zullen ze tijdens het droog- en stookproces niet verder krimpen, de klei er om heen wel.
Rondom de chamottekorrels ontstaan kleine haarscheurtjes. Deze functioneren als een soort van tunnels om luchtbellen naar buiten te geleiden. Luchtbellen zorgen voor breuk in je werkstuk wanneer die opgesloten zitten. Hoe dikker of massiever je werkstuk, hoe grover de chamottekorrels in je klei moeten zijn.
Tenslotte kan je ook kiezen voor klei met chamotte om een bepaalde textuur te bekomen. Kies je voor klei met een grove chamotte, dan zal je werkstuk een ruwere oppervlakte hebben.
Chamotte is net zoals klei zelf erg veelzijdig. Welk effect het heeft op je werkstuk, hangt af van het percentage en de grootte van de korrel. En dat betekent: experimenteren geblazen!
